Pfeil zeer holle dissel zonder hiel

De dissel wordt gebruikt voor het wegnemen van grotere hoeveelheden hout en voor het aansluitend daaraan glad maken van het oppervlak. De dissel is niet uitsluitend gereedschap voor de timmerman: ook botenbouwers, klompenmakers en scheepstimmerlui maakten gebruik van dit gereedschap. Bij de dissel staat de snede dwars op de steel, is tussen 60 en 100 mm lang en altijd aan de binnenzijde geslepen. Het blad heeft geen wigvorm en buigt zich meestal licht naar de steel toe of is onder een hoek naar de steel toe geplaatst.

 

Een bijzondere uitvoering is de holle dissel: deze heeft een in twee richtingen gekromd blad en een snede die vergelijkbaar is met die van een diep gebogen guts. Daardoor is het mogelijk met de holle dissel holle vlakken te bewerken en werkstukken uit te hollen, zoals dat bij het vervaardigen van boten en klompen vaak voorkomt! Bij veel dissels bevindt zich een spijkergat met gleuf in het blad voor het verwijderen van spijkers. De kop is vaak voorzien van een slagplaat of hamerkop (hiel) omdat dissels ook als hamer worden gebruikt!

 

De lengte van de steel loopt uiteen: dissels bedoeld om o.a. in het inwendige van een houten vat hun werk te doen, hebben een korte steel en zijn goed met één hand te hanteren. Dissels gebruikt door timmerlieden kunnen een steellengte tot 90 cm hebben en worden overwegend met twee handen gebruikt. Het werken met de dissel verlangt veel concentratie van de houtbewerker! Vaak staat hij op het te bewerken werkstuk en beweegt hij de dissel in de richting van zijn voeten. Het juiste aanpakken van de steel, de berekening van de zwaai en de steeds gelijke inslaghoek vereisen veel inzicht en ervaring. Ondanks dat waren en zijn voet- en beenletsels bij het gebruik van een grotere dissel geen uitzondering! Draag dus veiligheidsschoeisel en scheenbeschermers bij het werken met een grotere dissel!

 

Dissels zijn van alle tijden en alle streken: er zijn voorbeelden uit de Steentijd, nog veel meer uit het Bronzen Tijdperk en de oude Egyptenaren gebruikten een dissel veel meer dan een bijl. En ook tegenwoordig is de dissel nog steeds een actueel gereedschap!